Άρθρο 12. Τιμολόγια. Εκκαθαρίσεις.

1.    Για την πώληση αγαθών για ίδιο λογαριασμό ή για λογαριασμό τρίτου ή δικαιώματος εισαγωγής και την παροχή υπηρεσιών από επιτη­δευματία σε άλλο επιτηδευματία και τα πρόσωπα των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 2 του Κώδικα αυτού, για την άσκηση του επαγγέλματος τους ή την εκτέλεση του σκοπού τους, κατά περίπτωση, καθώς και για την πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών εκτός της χώρας εκδίδε­ται τιμολόγιο.

2.    Για τις χονδρικές πωλήσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών, που επαναλαμβάνονται κάθε ημέρα ή και κατά αραιότερα χρονικά διασ­τήματα μέσα στον ίδιο μήνα, προς τον ίδιο επιτηδευματία ή πρόσωπο των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 2 του Κώδικα αυτού, ο πωλητής επιτηδευματίας μπορεί, αντί της έκδοσης τιμολογίου για κάθε πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών, να τηρεί κατάσταση κατά αγοραστή - πε­λάτη, στην οποία καταχωρείται για κάθε πώληση αγαθών ή για κάθε πα­ροχή υπηρεσιών η ημερομηνία παράδοσης των αγαθών ή παροχής των υπηρεσιών, το είδος, η ποσότητα και η αξία των αγαθών ή το είδος των υπηρεσιών και το ποσό της αμοιβής που συμφωνήθηκε. Με βάση τα δε­δομένα της κατάστασης αυτής εκδίδεται το τιμολόγιο την τελευταία ημέρα του μήνα εκείνου που αφορά, στο οποίο δεν απαιτείται αναλυτική περιγ­ραφή, εφόσον η πιο πάνω κατάσταση συντάσσεται σε δύο αντίτυπα, ένα των οποίων επισυνάπτεται στο τιμολόγιο/^ί; Η κατάσταση αυτή δεν απαι­τείται όταν τα δεδομένα αυτής προκύπτουν από τα πρόσθετα βιβλία του άρθρου 10 του Κώδικα αυτού ή όταν το τιμολόγιο που εκδίδεται περιέχει αναλυτικά όλα τα δεδομένα που απαιτούνται από τις κατ’ ιδίαν διάταξε-

3.    Επίσης, ο επιτηδευματίας εκδίδει τιμολόγιο όταν εισπράττει επι­δοτήσεις, οικονομικές ενισχύσεις, αποζημιώσεις, επιστροφές έμμεσων φόρων, δασμών, τελών, τόκων, εισφορές και άλλα ανόργανα έσοδα. Για την υποχρέωση έκδοσης τιμολογίου, ως είσπραξη θεωρείται και η πίσ­τωση του λογαριασμού του δικαιούχου, εφόσον αυτός εγγράφως έλαβε γνώση της πίστωσης αυτής.

4.    Τιμολόγιο εκδίδεται Katαπό τα πρόσωπα της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του Κώδικα αυτού για τις πωλήσεις αγαθών ή τις παροχές υ­πηρεσιών, που πραγματοποιούν σε επιτηδευματία ή σε πρόσωπα των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 2.

5.    Ο επιτηδευματίας και τα πρόσωπα της παραγράφου 3 του άρ­θρου 2 εκδίδουν τιμολόγιο για τα αγαθά που αγοράζουν ή τις υπηρεσίες που δέχονται από πρόσωπα που αρνούνται την έκδοση τιμολογίου ή εκδίδουν ανακριβές τιμολόγιο ή δεν έχουν υποχρέωση για έκδοση τιμο­λογίου κατά την πώληση αγαθών. Στην περίπτωση άρνησης από υπόχ­ρεο έκδοσης τιμολογίου ή έκδοσης ανακριβούς τιμολογίου το πρωτότυπο του τιμολογίου που εκδίδει ο αγοραστής των αγαθών ή ο λήπτης των υπηρεσιών αποστέλλεται εντός του επομένου από την έκδοση του μήνα στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. του αντισυμβαλλόμενου.

6.⁽³⁾ Ο επιτηδευματίας όταν αγοράζει αγροτικά προϊόντα από πρό­σωπα της παραγράφου 4 του άρθρου 2 εκδίδει δελτίο αποστολής - τιμο­λόγιο. Αν για τη διακίνηση των προϊόντων αυτών έχει εκδοθεί δελτίο α­ποστολής από τα πρόσωπα της παραγράφου 4 του άρθρου 2, ο αριθμός και η ημερομηνία έκδοσης αυτού αναγράφεται στο δελτίο αποστολής -τιμολόγιο. Όταν αγοραστής των αγροτικών προϊόντων είναι πρόσωπο της παραγράφου 3 του άρθρου 2 εκδίδεται τιμολόγιο στο χρόνο που ορί­ζεται με τις διατάξεις της παραγράφου 15.

7.   Τα αγαθά που παραλαμβάνονται από τρίτο προς πώληση ή
προς επεξεργασία για λογαριασμό του καταχωρούνται, κατ’ είδος και
ποσότητα σε διπλότυπη κατάσταση κατά εντολέα. Στην ίδια κατάσταση
καταχωρούνται κατ’ είδος ποσότητα και αξία τα αγαθά που πωλούνται ή
παραδίδονται μετά την επεξεργασία, οι δαπάνες που πραγματοποιούνται
για λογαριασμό του τρίτου, ο Φ.Π.Α. και κάθε άλλο στοιχείο απαραίτητο
για την εκκαθάριση. Την τελευταία ημέρα κάθε μήνα εκδίδεται εκκαθάρι-
ση κατά εντολέα, στην οποία αναγράφονται τα πλήρη στοιχεία του εντο-
λέα, η συνολική αξία των πωλήσεων ή της αμοιβής κατά συντελεστή
Φ.Π.Α., το ποσό του Φ.Π.Α., η προμήθεια που αναλογεί, ο Φ.Π.Α. της
προμήθειας, καθώς και οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν για λογα-
ριασμό του εντολέα. Η εκκαθάριση με το ένα αντίτυπο της κατάστασης
και τα δικαιολογητικά των δαπανών, που εκδόθηκαν στο όνομα του εν-
τολέα και αναγράφονται αναλυτικά στην κατάσταση, αποστέλλονται στον
εντολέα μέχρι τη δεκάτη πέμπτη (15^η) ημέρα του μήνα της εκκαθάρισης
και προκειμένου για τον τελευταίο μήνα της διαχειριστικής περιόδου μέχ-
ρι την εικοστή (20ή) ημέρα του επόμενου μήνα/^4; Η εκκαθάριση και η
κατάσταση, ως προς τον εντολέα, υποκαθιστούν τα στοιχεία πώλησης
αυτού.

Η πιο πάνω κατάσταση μπορεί να μη συντάσσεται εάν τα στοιχεία της αναγράφονται στην εκκαθάριση.

Οι διατάξεις των προηγούμενων εδαφίων εφαρμόζονται ανάλογα και επί παροχής υπηρεσιών για λογαριασμό τρίτου. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών μπορεί να καθορίζονται οι κατη­γορίες των υπηρεσιών ή και των επιτηδευματιών που θα εμπίπτουν στην ανωτέρω ρύθμιση, σε ολόκληρη τη χώρα ή σε τμήματα αυτής, ο χρόνος, ο τρόπος έκδοσης, το είδος και το περιεχόμενο των στοιχείων, η θεώρη­ση αυτών καθώς και κάθε διαδικασία και λεπτομέρεια εφαρμογής της ρύθμισης αυτής/^5;

8.   Οι διατάξεις της προηγουμένης παραγράφου εφαρμόζονται ανά-
λογα και επί αγοράς αγαθών ή λήψης υπηρεσιών για λογαριασμό τρίτου.

Επί αγοράς αγαθών ή λήψης υπηρεσιών από πρόσωπο που δεν έχει υποχρέωση έκδοσης τιμολογίου αυτό εκδίδεται από τον αντιπρόσω­ττο. Στην περίπτωση αυτή στο τιμολόγιο αναγράφεται και το ονοματεπώ­νυμο και η διεύθυνση του εντολέα, διαφορετικά η αγορά θεωρείται, κατ’ αμάχητο τεκμήριο, ότι έγινε για λογαριασμό του αντιπροσώπου.

9/^fi^;Στο τιμολόγιο αναγράφονται η ημερομηνία έκδοσης αυτού, τα πλήρη στοιχεία των συμβαλλομένων, τα στοιχεία της συναλλαγής, καθώς και ο αύξων αριθμός ή οι αριθμοί των δελτίων αποστολής ή ποσοτικής παραλαβής που εκδόθηκαν για τη διακίνηση ή την παραλαβή των αγα­θών που αφορά το τιμολόγιο.

10.Ως πλήρη στοιχεία των συμβαλλομένων νοούνται το ονοματε­πώνυμο ή η επωνυμία, το επάγγελμα, η διεύθυνση, ο Α.Φ.Μ. και η αρ­μόδια Δ.Ο.Υ. Για το Δημόσιο και τα εξομοιούμενα με αυτό πρόσωπα, κα­θώς και για τους διεθνείς οργανισμούς και τις ξένες αποστολές, αναγρά­φεται τουλάχιστον η επωνυμία και η διεύθυνση, καθώς και ο Α.Φ.Μ/^7;

11.Ως πλήρη στοιχεία της συναλλαγής νοούνται το είδος των αγα­θών, η ποσότητα, η μονάδα μέτρησης, η πμή μονάδας και η αξία ή το είδος των υπηρεσιών και η αμοιβή, η οποία, όπου συντρέχει περίπτωση, αναλύεται κατά συντελεστή Φ.Π.Α. ή απαλλαγή από το Φ.Π.Α.. Οι παρε­χόμενες εκπτώσεις αναγράφονται κατά τις ίδιες διακρίσεις. Στο καθαρό ποσό περιλαμβάνονται^ οι κατά το χρόνο της συναλλαγής συναλλακτι­κές και ειδικές φορολογικές επιβαρύνσεις και ο Φ.Π.Α. που αναλογεί. Α­κόμη αναγράφεται το συνολικό ποσό της αξίας της συναλλαγής αριθμητι­κώς ή της αμοιβής αριθμητικώς, καθώς και ολογράφως όταν εκδίδεται χειρόγραφο τιμολόγιο. Επί αγοράς ηρτημένων καρπών ορισμένου κτή­ματος στο τιμολόγιο αναγράφεται ως ποσότητα αυτή που υπολογίζεται να αποληφθεί.

Επί παροχής πολλαπλών συναφών υπηρεσιών ως είδος μπορεί να αναγράφεται συνοπτική περιγραφή τούτων, εφόσον γίνεται παραπομπή στην οικεία σύμβαση.

12/^s^;Στο τιμολόγιο που εκδίδει ο αντιπρόσωπος οίκου εξωτερικού, εκτός από τα στοιχεία του, τα στοιχεία του αντισυμβαλλόμενου οίκου ε­ξωτερικού και τα στοιχεία της συναλλαγής, όπως αυτά αναφέρονται στις παραγράφους 9, 10 και 11 του άρθρου αυτού αναγράφει και τα στοιχεία της τράπεζας που διαμεσολαβεί για την καταβολή της προμήθειας ή πισ­τώνει το λογαριασμό του και τον αριθμό του τιμολογίου ή της παραγγελί­ας, στα οποία αναφέρεται η προμήθεια. Επίσης, εκδίδει τιμολόγιο με το ίδιο περιεχόμενο και στις περιπτώσεις που παίρνει προμήθεια και από τον παραγγελέα ή μόνο από αυτόν.

13. Για τις επιστροφές και τις εκπτώσεις ή άλλες διαφορές, εκτός του Φ.Π.Α., οι οποίες αναφέρονται σε προηγούμενες συναλλαγές, εκδί­δεται πιστωτικό τιμολόγιο από τον εκδότη του τιμολογίου ή άλλου στοι­χείου που εκδόθηκε αντί τιμολογίου, στο οποίο αναγράφονται, εκτός των στοιχείων των συμβαλλομένων, το είδος, η ποσότητα, η μονάδα μέτρη­σης, η τιμή και η αξία κατά συντελεστή Φ.Π.Α. των επιστρεφομένων αγα­θών, το ποσό των εκπτώσεων και των τυχόν διαφορών, ο αύξων αριθ­μός ή οι αριθμοί των στοιχείων της συναλλαγής που αφορά η επιστροφή ή η παρεχόμενη έκπτωση, καθώς και ο Φ.Π.Α. Επί εκπτώσεων που υ­πολογίζονται με βάση τις πωλήσεις δεν απαιτείται η αναγραφή των πιο πάνω αριθμών. Πιστωτικό τιμολόγιο για το Φ.Π.Α. εκδίδεται μόνο στις περιπτώσεις που προβλέπεται αυτό ρητά από σχετικές διατάξεις.

14/^ίο; Το τιμολόγιο εκδίδεται κατά την παράδοση ή την έναρξη της αποστολής των αγαθών στον παραλήπτη, κατά περίπτωση. Κατ’ εξαίρε­ση, όταν για τη διακίνηση έχει εκδοθεί δελτίο αποστολής, το τιμολόγιο εκδίδεται το αργότερο σε ένα (1) μήνα από την παράδοση ή αποστολή των αγαθών στον αγοραστή και πάντως μέσα στην ίδια διαχειριστική πε­ρίοδο των συμβαλλομένων. Στις προαναφερόμενες περιπτώσεις έκδο­σης του τιμολογίου σε χρόνο μεταγενέστερο της παράδοσης ή αποστο­λής των αγαθών, όταν αυτές αφορούν ενδοκοινοτικές αποστολές ή πα­ραδόσεις αγαθών, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρ­θρου 22^α του Ν. 1642/1986, το τιμολόγιο εκδίδεται το αργότερο μέχρι τη 15^η του επόμενου μήνα της παράδοσης ή αποστολής αγαθών και πάν­τως μέσα στην ίδια διαχειριστική περίοδο των συμβαλλομένων. Το τιμο­λόγιο αγοράς ηρτημένων καρπών εκδίδεται κατά το χρόνο κατάρτισης της σύμβασης. Επί επιστροφής αγαθών το πιστωτικό τιμολόγιο εκδίδεται το αργότερο σε ένα (1) μήνα από το χρόνο της παραλαβής τους και πάν­τως μέσα στην ίδια διαχειριστική περίοδο που παραλήφθηκαν τα αγαθά. Στην περίπτωση παροχής υπηρεσίας το τιμολόγιο εκδίδεται με την ολοκ­λήρωση της παροχής. Όταν η παροχή υπηρεσίας διαρκεί, εκδίδεται τιμο­λόγιο κατά το χρόνο που καθίσταται απαιτητό μέρος της αμοιβής, για το μέρος αυτό και την υπηρεσία που παρασχέθηκε. Πάντως, το τιμολόγιο δεν μπορεί να εκδοθεί πέραν της διαχειριστικής περιόδου που παρασχέ­θηκε η υπηρεσία. Στην περίπτωση εκτέλεσης τεχνικών έργων ή εγκατασ­τάσεων, το τιμολόγιο εκδίδεται μέσα-σε ένα (1) μήνα από την προσωρινή επιμέτρηση και πάντως μέσα στην ίδια φορολογική περίοδο που πραγ­ματοποιήθηκε η επιμέτρηση. Ειδικά σε περίπτωση παροχής σε πελάτη δικαιώματος λήψης υπηρεσιών, για συγκεκριμένο ή μη χρονικό διάστη­μα, έναντι προκαθορισμένης αμοιβής, ανεξάρτητα αν αυτή αφορά συγ­κεκριμένο ή μη πλήθος υπηρεσιών, το τιμολόγιο εκδίδεται κατά το χρόνο που η αμοιβή είναι απαιτητή και ο πελάτης αποκτά το σχετικό δικαίωμα λήψης των υπηρεσιών και όχι αργότερα από το τέλος της διαχειριστικής περιόδου των συμβαλλομένων/»·¹ Εξαιρετικά για τις κατά το ανωτέρω εδάφιο παροχές, σε πελάτες στους οποίους το δικαίωμα λήψης υπηρε­σιών αποκτήθηκε στο έτος 2003, το τιμολόγιο για την απαιτητή αμοιβή εκδίδεται το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2005/^ί2)

15/^,3; Εάν ο αγοραστής των αγαθών ή υπηρεσιών είναι πρόσωπο της παραγράφου 3 του άρθρου 2, το τιμολόγιο μπορεί να εκδοθεί μέχρι το τέλος της διαχειριστικής περιόδου μέσα στην οποία έγινε η παράδοση ή η αποστολή των αγαθών ή η παροχή των υπηρεσιών ή η πιστοποίηση δημόσιων έργων. Ειδικά για τις οριστικές πωλήσεις συγγραμμάτων των οποίων η τιμή ορίζεται με απόφαση της αρμόδιας Επιτροπής του Υπο­υργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων το τιμολόγιο εκδίδεται εντός μηνός από την ημερομηνία δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνή­σεως της σχετικής απόφασης και πάντως μέχρι το τέλος της διαχειριστι­κής περιόδου μέσα στην οποία δημοσιεύεται αυτή/^ϊ4; Κατ’ εξαίρεση, όλα τα φορολογικά στοιχεία του παρόντος άρθρου, τα οποία εκδίδονται στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου, επιτρέπεται να εκδίδονται μέχρι την εικοστή ημέρα του επόμενου μήνα με ημερομηνία έκδοσης την τελευταία ημέρα της διαχειριστικής περιόδου, εφόσον παραδίδονται μέχρι την ημέ­ρα αυτή, σε αυτόν που αφορούν.

16/^,5; Οι διατάξεις του άρθρου αυτού δεν έχουν εφαρμογή:

α) Στις πωλήσεις ακινήτων, βιομηχανοστασίων, πλοίων, αυτοκινή­των, αεροσκαφών και λοιπών μηχανημάτων, εφόσον συντάσσονται συμ­βόλαια μεταβίβασης, καθώς και στις πωλήσεις μετοχών, παραγώγων, ομολογιών, ομολόγων, εντόκων γραμματίων και λοιπών συναφών.

β) Στις πωλήσεις ύδατος μη ιαματικού, αεριόφωτος, ηλεκτρικού ρε­ύματος, θερμικής ενέργειας ή παροχής τηλεπικοινωνιακών, ταχυδρομι­κών, τραπεζικών, χρηματιστηριακών, χρηματοδοτικών εργασιών, καθώς και στις περιπτώσεις είσπραξης ανταποδοτικών τελών και λοιπών συνα­φών δικαιωμάτων από το Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ο.Τ.Α., δημοτικές επιχει­ρήσεις και επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, εφόσον από τα ανωτέρω πρό­σωπα εκδίδονται άλλα έγγραφα που περιλαμβάνουν τα στοιχεία του τι­μολογίου, εκτός της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας του αντισυμβαλλο­μένου και αντίτυπο αυτών των εγγράφων παραδίδεται στον πελάτη.

\)⁽¹⁶⁾ Στις περιπτώσεις παροχής υπηρεσιών καθώς και στις πωλή­σεις μη εμπορεύσιμων αγαθών για τον αγοραστή επιτηδευματία του άρ­θρου 2 του Κώδικα αυτού ή τα πρόσωπα των παραγράφων 3 και 4 του ιδίου άρθρου, αξίας κάθε συναλλαγής μέχρι πενήντα (50) ευρώ, εφόσον εκδίδεται απόδειξη παροχής, υπηρεσιών ή απόδειξη λιανικής πώλησης, κατά περίπτωση, υπό την προϋπόθεση της αποδοχής του στοιχείου αυ­τού από τον αντισυμβαλλόμενο.

Λ7.^<17) Όλα τα φορολογικά στοιχεία του παρόντος άρθρου που εκδί­δονται στο τέλος κάθε μήνα, επιτρέπεται να εκδίδονται μέχρι τη δέκατη πέμπτη (15^η) ημέρα του επόμενου μήνα με ημερομηνία έκδοσης την τε­λευταία ημέρα του προηγούμενου μήνα, με εξαίρεση τα τιμολόγια που εκδίδονται στο χρόνο που προβλέπεται από τις διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 14, τα οποία επιτρέπεται να εκδίδονται εντός του επόμενου δεκαπενθημέρου από τον προβλεπόμενο αυτόν χρόνο και με ημερομηνία έκδοσης αυτή της συμπλήρωσης ενός μήνα από την πα­ράδοση ή την αποστολή των αγαθών στον αγοραστή/^ί8; Για όλα τα φο­ρολογικά στοιχεία του παρόντος άρθρου που εκδίδονται στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου, ισχύουν ως προς το χρόνο έκδοσης αυτών τα οριζόμενα από τις διατάξεις της παραγράφου 15.

(1)Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 29§6
του ν. 3522/2006 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 39 του ίδιου νόμου από 22.12.2006. Το εδά-
φιο που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:

«Με βάση τα δεδομένα της κατάστασης αυτής εκδίδεται το τιμολόγιο το αργότερο μέχρι τη δέκατη ημέρα του επόμενου μήνα με ημερομηνία έκδοσης την τελευταία ημέρα του μήνα εκείνου που αφορά, στο οποίο δεν απαιτείται αναλυτική περιγραφή, εφόσον η πιο πάνω κατάσταση συντάσσεται σε δύο αντίτυπα, ένα των οποίων επισυνάπτεται στο τιμολόγιο.»

Προηγούμενα, το-εδάφιο αυτό είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 43§8 του ν. 2214/1994 και ίσ­χυσε σύμφωνα με το άρθρο 66 του ίδιου νόμου από 11.5.1994. Το εδάφιο που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:

«Με βάση τα δεδομένα της κατάστασης αυτής εκδίδεται το τιμολόγιο το αργότερο μέχρι τη δεκάτη ημέρα του επόμενου μήνα με ημερομηνία έκδοσης την τελευταία ημέρα του μήνα εκείνου που αφορά.»

(2)Το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 43§8
του ν. 2214/1994 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 66 του ίδιου νόμου από 11.5.1994. Το εδά-
φιο που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:

«Η κατάσταση αυτή δεν απαιτείται όταν τα δεδομένα αυτής προκύπτουν από τα πρόσθετα βιβλία του άρθρου 10 του Κώδικα αυτού.»

(3)Η παράγραφος 6 του άρθρου 12 που αντικαθίσταται με το άρθρο 19§21.α του νόμου
3842/2010 και ισχύει με το άρθρο 92 του ίδιου νόμου από 01.06.2010, είχε ως εξής: «Ο επιτη-
δευματίας και τα πρόσωπα της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του Κώδικα αυτού όταν αγοράζο-
υν αγροτικά προϊόντα από πρόσωπα της παραγράφου 4 του άρθρου 2 εκδίδουν τιμολόγιο».

Η παράγραφος 6 του άρθρου 12 είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 3§3 του ν. 3052/2002 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρο 16 του ίδιου νόμου από 1.1.2003. Η παράγραφος που αντικατασ­τάθηκε είχε ως εξής:

«6. Όταν ο επιτηδευματίας και τα πρόσωπα της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του Κώδικα αυ­τού αγοράζουν αγαθά από πρόσωπα της παραγράφου 4 του άρθρου 2 και δεν είναι δυνατή η άμεση έκδοση τιμολογίου, εκδίδεται από τον αγοραστή απόδειξη ποσοτικής παραλαβής, εφό­σον τα αγαθά δεν συνοδεύονται από δελτίο αποστολής, στην οποία αναγράφονται το είδος και η ποσότητα του προϊόντος.

Στην περίπτωση αυτή εκδίδεται από τον αγοραστή τιμολόγιο, κατά πωλητή, το αργότερο σ' ένα μήνα από την αποστολή ή παραλαβή των αγαθών και πάντως μέσα στην ίδια διαχειριστική περίοδο του αγοραστή, στο οποίο καταχωρούνται αθροιστικά, κατ' είδος, το περιεχόμενο των αποδείξεων ποσοτικής παραλαβής ή των δελτίων αποστολής, κατά περίπτωση και οι αριθμοί τους.ω

Επίσης, για τις επαναλαμβανόμενες κάθε ημέρα αγορές αγροτικών προϊόντων από τον ίδιο πωλητή - παραγωγό, επιτρέπεται η έκδοση διπλότυπης απόδειξης ποσοτικής παραλαβής, στην οποία αναγράφεται και- η τιμή μονάδας του είδους. Από το στέλεχος των αποδείξεων αυτών ενεργείται εγγραφή των ποσοτήτων που αγοράζονται και της αξίας της αγοράς τους σε κατάσ­ταση που τηρείται σε μερίδες κατά πωλητή παραγωγό. Με βάση τα δεδομένα της κατάστασης αυτής εκδίδεται το τιμολόγιο το αργότερο μέχρι τη δέκατη ημέρα του επόμενου μήνα με ημερο­μηνία έκδοσης την τελευταία ημέρα του προηγούμενου μήνα-»

^(α>Τα πρώτο και δεύτερο εδάφια της παραγράφου 6 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 8 του π.δ. 134/1996 και ίσχυσαν σύμφωνα με το άρθρο 22 του ίδιου π.δ. από 1.8.1996. Τα εδάφια που αντικαταστάθηκαν είχαν ως εξής:

«6. Όταν ο επιτηδευματίας και τα πρόσωπα της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του Κώδικα αυ­τού αγοράζουν αγαθά από τα πρόσωπα της παραγράφου 4 του άρθρου 2 και δεν είναι δυνατή η άμεση έκδοση τιμολογίου, εκδίδεται από τον αγοραστή απόδειξη ποσοτικής παραλαβής, εφό­σον τα αγαθά δεν συνοδεύονται από δελτίο αποστολής. Στο τέλος κάθε μήνα εκδίδεται από τον αγοραστή τιμολόγιο, κατά πωλητή, στο οποίο καταχωρούνται αθροιστικά κατ' είδος το περιεχό­μενο των αποδείξεων ποσοτικής παραλαβής ή των δελτίων αποστολής και οι αριθμοί τους.»

(4)Τα τρίτο και τέταρτο εδάφια της παραγράφου 7 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκαν με το
άρθρο 29§7 του ν. 3522/2006 και ισχύουν σύμφωνα με το άρθρο 39 του ίδιου νόμου από
22.12.2006. Τα εδάφια που αντικαταστάθηκαν είχαν ως εξής:

«Στο τέλος κάθε μήνα και μέχρι τη δεκάτη ημέρα του επόμενου μήνα και με ημερομηνία έκ­δοσης την τελευταία ημέρα του προηγούμενου μήνα εκδίδεται εκκαθάριση κατά εντολέα, στην οποία αναγράφονται τα πλήρη στοιχεία του εντολέα, η συνολική αξία των πωλήσεων ή της αμο

ιβής κατά συντελεστή Φ.Π.Α., το ποσό του Φ.Π.Α., η προμήθεια που αναλογεί, ο Φ.Π.Α. της προμήθειας, καθώς και οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν για λογαριασμό του εντολέα. Η εκκαθάριση με το ένα αντίτυπο της κατάστασης και τα δικαιολογητικά των δαπανών, που εκδό­θηκαν στο όνομα του εντολέα και αναγράφονται αναλυτικά στην κατάσταση, αποστέλλονται στον εντολέα μέχρι τη δεκάτη ημέρα του μήνα της εκκαθάρισης και προκειμένου για τον τελευτα­ίο μήνα της διαχειριστικής περιόδου μέχρι την εικοστή ημέρα του επόμενου μήνα.»

(5)  Τα δύο τελευταία εδάφια της παραγράφου 8 του άρθρου 12 προστέθηκαν με το άρθρο 29§8 του ν. 3522/2006 και ισχύουν σύμφωνα με το άρθρο 39 του ίδιου νόμου από 22.12.2006.

(6)  Η παράγραφος 9 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 3§4 του ν. 3052/2002 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 16 του ίδιου νόμου από 1.1.2003. Η παράγραφος που αντικατασ­τάθηκε είχε ως εξής:

«9. Στο τιμολόγιο αναγράφονται, η ημερομηνία έκδοσης αυτού, τα πλήρη στοιχεία των συμ­βαλλομένων, τα στοιχεία της συναλλαγής, καθώς και ο αύξων αριθμός ή οι αριθμοί των δελτίων αποστολής που εκδόθηκαν κατά τη διακίνηση των αγαθών που αφορά το τιμολόγιο.»

(7)  Στο τέλος της παραγράφου 1.0 του άρθρου 12 μετά τη λέξη «διεύθυνση» τέθηκε κόμμα και προστέθηκε η φράση «καθώς και ο Α.Φ.Μ.» με το άρθρο 3§5 του ν. 3052/2002 και ισχύει σύμ­φωνα με το άρθρο 16 του ίδιου νόμου από 1.1.2003.

(8)  Στο τρίτο εδάφιο της παραγράφου 1Τ του άρθρου 12 η λέξη «προστίθενται» αντικαθίστα­ται με τη λέξη «περιλαμβάνονται»με το άρθρο 19§21.β του ν. 3842/2010 και η αντικατάσταση αυτή ισχύει με το άρθρο 92 του ίδιου νόμου από 01.06.2010.

(9)  Η παράγραφος 12 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 29§9 του ν. 3522/2006 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 39 του ίδιου νόμου από 22.12.2006. Η παράγραφος που αντι­καταστάθηκε είχε ως εξής:

«12. Στο τιμολόγιο που εκδίδει ο αντιπρόσωπος οίκου εξωτερικού εκτός από τα στοιχεία που αναφέρονται στις παραγράφους 9, 10 και 11 του άρθρου αυτού, αναγράφει και τα στοιχεία της τράπεζας που καταβάλλει την προμήθεια ή πιστώνει το λογαριασμό του, τα στοιχεία του οίκου εξωτερικού και τον αριθμό του τιμολογίου ή της παραγγελίας, στα οποία αναφέρεται η προμήθε­ια. Επίσης εκδίδει τιμολόγιο με το ίδιο περιεχόμενο και στις περιπτώσεις που παίρνει προμήθεια και από τον παραγγελέα ή μόνο από αυτόν.»

(10)Η παράγραφος 14 του άρθρου. 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 9§16 του ν. 2753/1999
και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 26 του ίδιου νόμου από 17.11.1999. Η παράγραφος που αντι-
καταστάθηκε είχε ως εξής:

«14. Το τιμολόγιο εκδίδεται κατά την παράδοση, ή την έναρξη της αποστολής των αγαθών στον παραλήπτη, κατά περίπτωση. Κατ' εξαίρεση, όταν για τη διακίνηση έχει εκδοθεί δελτίο αποστολής, το τιμολόγιο εκδίδεται το αργότερο σε ένα μήνα από την παράδοση ή αποστολή των αγαθών στον αγοραστή και πάντως μέσα στην ίδια διαχειριστική περίοδο των συμβαλλομέ­νων. Αν ο αγοραστής είναι πρόσωπο της παραγράφου 3 του άρθρου 2 μπορεί να εκδοθεί το τιμολόγιο μέχρι το τέλος της διαχειριστικής περιόδου μέσα στην οποία έγινε η παράδοση ή η αποστολή των αγαθών.

Το τιμολόγιο αγοράς ηρτημένων καρπών εκδίδεται κατά το χρόνο κατάρτισης της σύμβασης.

Επί επιστροφής αγαθών το πιστωτικό τιμολόγιο εκδίδεται το αργότερο σε ένα μήνα από το χρόνο της παραλαβής τους και πάντως μέσα στην ίδια διαχειριστική περίοδο που παραλήφθη­καν τα αγαΒά.

Στις προαναφερόμενες περιπτώσεις έκδοσης του τιμολογίου σε χρόνο μεταγενέστερο της παράδοσης ή αποστολής των αγαθών, όταν αυτές αφορούν ενδοκοινοτικές αποστολές ή παρα­δόσεις αγαθών, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 22α του ν. 1642/1986 (ΦΕΚ 125 Α'), το τιμολόγιο εκδίδεται το αργότερο μέχρι τη 15η~του επόμενου μήνα της παράδο­σης ή αποστολής των αγαθών και πάντως μέσα στην ίδια διαχειριστική περίοδο των συμβαλλο­μένων/^»

^<α>Το τέταρτο εδάφιο της παραγράφου 14 του άρθρου 12 προστέθηκε με το άρθρο 21§6 του ν. 2166/1993 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρο 35§2 του ίδιου νόμου από 24.8.1993.

(11)Το προτελευταίο εδάφιο της παραγράφου 14 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρ-
θρο 46§15 του ν. 3220/2004 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 56 του ίδιου νόμου από
28.1.2004. Το εδάφιο που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:

«Ειδικά σε περίπτωση παροχής σε πελάτη δικαιώματος λήψης υπηρεσιών, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, έναντι προκαθορισμένης αμοιβής, ανεξάρτητα αν αυτή αφορά συγκεκριμένο ή μη πλήθος υπηρεσιών, το τιμολόγιο εκδίδεται κατά το χρόνο που η αμοιβή είναι απαιτητή και

ο πελάτης αποκτά το σχετικό δικαίωμα λήψης των υπηρεσιών και όχι αργότερα από το τέλος της διαχειριστικής περιόδου των συμβαλλομένων.»

Το προτελευταίο εδάφιο της παραγράφου 14 του άρθρου 12 είχε προστεθεί με το άρθρο 3§6 του ν. 3052/2002 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρο 16 του ίδιου νόμου από 1.1.2003.

(12)Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 14 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 6
του ν. 3336/2005 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 16 του ίδιου νόμου από 20.4.2005. Το εδά-
φιο που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:

«Εξαιρετικά, για τις κατά το ανωτέρω εδάφιο παροχές, σε πελάτες στους οποίους το δικαίω­μα λήψης υπηρεσιών αποκτήθηκε στο έτος 2003, το τιμολόγιο για την απαιτητή αμοιβή εκδίδε­ται το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2004.»

Προηγούμενα, το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 14 του άρθρου 12 είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 3 του ν. 3245/2004 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρο 6 του ίδιου νόμου από 16.6.2004. Το εδάφιο που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:

«Εξαιρετικά, για τις κατά το ανωτέρω εδάφιο παροχές, σε πελάτες στους οποίους το δικαίω­μα λήψης υπηρεσιών αποκτήθηκε στο έτος 2003, το τιμολόγιο για την απαιτητή αμοιβή εκδίδε­ται το αργότερο στις 31 Μαΐου 2004.»

Αρχικά, το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 14 του άρθρου 12 είχε προστεθεί με το άρθρο 46§15 του ν. 3220/2004 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρο 56 του ίδιου νόμου από 28.1.2004.

(13)Η παράγραφος 15 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 9§16 του ν. 2753/1999
και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 26 του ίδιου νόμου από 17.11.1999. Η παράγραφος που αντι-
καταστάθηκε είχε ως εξής:

«15. Στην περίπτωση παροχής υπηρεσίας το τιμολόγιο εκδίδεται με την ολοκλήρωση της παροχής.

Όταν η παροχή υπηρεσίας διαρκεί, εκδίδεται τιμολόγιο κατά το χρόνο που καθίσταται απαιτη­τό μέρος της αμοιβής, για το μέρος αυτό και την υπηρεσία που παρασχέθηκε. Πάντως, το τιμο­λόγιο δεν μπορεί να εκδοθεί πέραν της διαχειριστικής περιόδου που παρασχέθηκε η υπηρεσία. Στην περίπτωση εκτέλεσης τεχνικών έργων ή εγκαταστάσεων το τιμολόγιο εκδίδεται μέσα σε ένα μήνα από την προσωρινή επιμέτρηση και πάντως μέσα στην ίδια φορολογική περίοδο, που πραγματοποιήθηκε η επιμέτρηση.»

(14)  Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 15 του άρθρου 12 προστέθηκε με το άρθρο 29§10 του ν. 3522/2006 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 39 του ίδιου νόμου από 22.12.2006.

(15)  Η παράγραφος 16 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρου 9§17 του ν. 2753/1999 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 26 του ίδιου νόμου από 17.11.1999. Η παράγραφος που αντι­καταστάθηκε είχε ως εξής:

«16. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού δεν έχουν εφαρμογή:

α) στις πωλήσεις ακινήτων, βιομηχανοστασίων, πλοίων, αυτοκινήτων, αεροσκαφών και λοι­πών μηχανημάτων, εφόσον συντάσσονται συμβόλαια μεταβίβασης, μετοχών, ομολογιών, ομο­λόγων και εντόκων γραμματίων,

β)^(α> στις πωλήσεις ύδατος μη ιαματικού, αεριόφωτος, ηλεκτρικού ρεύματος, θερμικής ενέργε­ιας ή παροχής τηλεπικοινωνιακών, ταχυδρομικών, τραπεζικών, χρηματιστηριακών και χρηματο­δοτικών εργασιών, εφόσον από τις επιχειρήσεις πώλησης των ειδών ή παροχής των υπηρεσιών αυτών εκδίδονται άλλα έγγραφα, που περιλαμβάνουν τα στοιχεία του τιμολογίου, εκτός από τη -Δ.Ο.Υ. του αντισυμβαλλομένου και αντίτυπο αυτών των εγγράφων παραδίδεται στον πελάτη

γ) στις πωλήσεις μη εμπορευσίμων αγαθών για τον αγοραστή επιτηδευματία αξίας κάθε συ­ναλλαγής μέχρι πέντε χιλιάδων (5.000) δραχμών, εφόσον εκδίδεται απόδειξη λιανικής πώλη­σης»

'"' Η περίπτωση β' της παραγράφου 16 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 8§3 του ν. 2120/1993 και ίσχυσε από 1.7.1993. Η περίπτωση που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:

«β) στις πωλήσεις ύδατος μη ιαματικού, αεριόφωτος, ηλεκτρικού ρεύματος, θερμικής ενέργει­ας ή παροχής τηλεπικοινωνιακών, ταχυδρομικών, τραπεζικών, χρηματιστηριακών και χρηματο­δοτικών εργασιών, εφόσον από τις επιχειρήσεις πώλησης των ειδών ή παροχής των υπηρεσιών αυτών εκδίδονται άλλα έγγραφα που περιλαμβάνουν τα στοιχεία του τιμολογίου, εκτός του Α.Φ.Μ. και της Δ.Ο.Υ. του αντισυμβαλλομένου και αντίτυπο αυτών των εγγράφων παραδίδεται στον πελάτη,»

(16)   Η περίπτωση γ' της παραγράφου 16 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρο
29§11 του ν. 3522/2006 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 39 του ίδιου νόμου από 22.12.2006. Η
περίπτωση που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:

«γ) Στις πωλήσεις μη εμπορεύσιμων αγαθών για τον αγοραστή επιτηδευματία και από τα πρόσωπα των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 2 του Κώδικα αυτού, αξίας κάθε συναλλαγής μέχρι πενήντα (50) ευρώ , εφόσον εκδίδεται απόδειξη λιανικής πώλησης.»

^(α>Το όριο των πενήντα (50) ευρώ, που αντικατέστησε το προηγούμενο όριο των 15.000 δρχ., τέθηκε με το άρθρο 17§1 του ν. 2948/2001 και ίσχυσε από 1.1.2002.

(17)Η παράγραφος 17 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 20§6 του ν. 3296/2004
και ισχύει σύμφωνα με το άρθρου 33 του ίδιου νόμου από 14.12.2004. Η παράγραφος που
αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:

«17. Όλα τα φορολογικά στοιχεία του παρόντος άρθρου, που εκδίδονται με μηχανογραφικό τρόπο, μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και σημαίνονται με τη χρήση Ειδικών Ηλεκτρονικών Ασφαλών Διατάξεων Σήμανσης (Ε.Α.Φ.Δ.Σ.Σ.) της παραγράφου 5 του άρθρου 1 του Ν. 1809/ 1988 (ΦΕΚ 222 Α') κάθε μήνα, επιτρέπεται να εκδίδονται μέχρι τη δέκατη ημέρα του επόμενου μήνα με ημερομηνία έκδοσης την τελευταία ημέρα του προηγούμενου μήνα, εκτός εάν αυτά εκδίδονται στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου, οπότε για το χρόνο έκδοσης των στοιχείων ισχύουν τα οριζόμενα από τις διατάξεις της παραγράφου 15.»

Η παράγραφος 17 του άρθρου 12 είχε προστεθεί με το άρθρο 2 του ν. 3193/2003 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρο 22 του ίδιου νόμου από 20.11.2003.

(18)Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 17 του άρθρου 12 αντικαταστάθηκε με το άρθρο
29§12 του ν. 3522/2006 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρου 39 του ίδιου νόμου από 22.12.2006.
Το εδάφιο που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:

«Όλα τα φορολογικά στοιχεία του παρόντος άρθρου που εκδίδονται με μηχανογραφικό τρό­πο, μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και σημαίνονται με τη χρήση Ειδικών Ηλεκτρονικών Ασφα­λών Διατάξεων Σήμανσης (Ε.Α.Φ.Δ.Σ.Σ.) της παραγράφου 5 του άρθρου 1 του Ν. 1809/1988 (ΦΕΚ 222 Α') κάθε μήνα, επιτρέπεται να εκδίδονται μέχρι τη δέκατη πέμπτη ημέρα του επόμε­νου μήνα με ημερομηνία έκδοσης την τελευταία ημέρα του προηγούμενου μήνα, με εξαίρεση τα τιμολόγια που εκδίδονται στο χρόνο που προβλέπεται από τις διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 14, τα οποία επιτρέπεται να εκδίδονται εντός του επόμενου δεκαπενθημέρου από τον προβλεπόμενο αυτόν χρόνο και με ημερομηνία έκδοσης αυτή της συμπλήρωσης ενός μήνα από την παράδοση ή την αποστολή των αγαθών στον αγοραστή.»