Του Γιώργου Λαμπίρη

Βασικά σημεία συνταγματικότητας του νόμου 4387/2016 για την ασφάλιση των ελευθέρων επαγγελματιών, κλήθηκε να εξετάσει το Συμβούλιο της Επικρατίας. Η απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου αναμένεται να δημοσιευθεί προσεχώς. Σημειώνεται ότι κατά του νόμου έχουν προσφύγει, καταθέτοντας αίτηση ακύρωσης, περί τους 40 φορείς και επιμελητήρια, τα οποία εκπροσωπούν ελεύθερους επαγγελματίες. Μεταξύ αυτών είναι ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, το Τεχνικό Επιμελητήριο, το Οικονομικό Επιμελητήριο, ο Ιατρικός Σύλλογος και αρκετοί ακόμα.

Σε επικοινωνία που είχαν τα Φορολογικά Νέα με το γενικό γραμματέα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Μιχάλη Καλαντζόπουλο, δεδομένου ότι το ΣτΕ εξέτασε μεταξύ άλλων και την αίτηση ακύρωσης του θεσμικού οργάνου των δικηγόρων, ανέφερε ότι από τους βασικούς λόγους αντίθεσης του κλάδου με τα όσα ορίζονται στο νόμο, είναι ότι «δεσμεύεται ένα μεγάλο μέρος των εισοδημάτων τους, το οποίο ανέρχεται σε ποσοστό 70% έως και 80%. Η απόφαση του ΣτΕ φαίνεται ότι κινείται στην ίδια κατεύθυνση με τη δική μας αίτηση ακύρωσης. Ωστόσο αναμένουμε να καθαρογραφεί, για να γνωρίζουμε τι μέλλει γεννέσθαι».

Τι σημαίνει η αντισυνταγματικότητα του νόμου

Ο κύριος Καλαντζόπουλος συμπληρώνει, ότι εφόσον η απόφαση κρίνει αντισυνταγματικές τις διατάξεις του νόμου, «αυτός παύει να εφαρμόζεται στην πράξη. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εισφορές θα πρέπει να υπολογίζονται στο εξής με βάση το παλαιό καθεστώς».

Συμπληρώνει πάντως, ότι το Επικρατείας είχε πρόσφατα εκδώσει απόφαση αναφορικά με τις αποδοχές των ιατρών, με τη διευκρίνιση, ότι η αντισυνταγματικότητα του νόμου, αφορά στο χρόνο δημοσίευσης της απόφασης και ύστερα. «Επομένως, θα πρέπει να διαβάσουμε την απόφαση, και να δούμε εάν θα αφορά την εφαρμογή του νόμου, από την έκδοση της απόφασης και μετά ή και το χρονικό διάστημα που προηγήθηκε, από την 1^η Ιανουαρίου του 2017, όταν και ξεκίνησε η εφαρμογή του νόμου. Ως δικηγόροι θεωρούμε, ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και κριτήρια αναδρομικότητας».

Βασικά σημεία αντισυνταγματικότητας

Για το ίδιο θέμα ζητήσαμε και από το λέκτορα Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Στέλιο Κουτνατζή, να αναλύσει τα βασικά σημεία αντισυνταγματικότητας του νόμου, στα οποία μπορεί να βασιστεί η απόφαση του Επικρατείας, που πρόκειται να δημοσιευθεί.

«Δεν υφίσταται νομική θεμελίωση για αναγωγή σε προηγούμενο φορολογικό έτος»

Όπως εξηγεί, ο νόμος Κατρούγκαλου, προβλέπει τον καθορισμό ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες, στη βάση του μηνιαίου εισοδήματος, όπως αυτό προκύπτει από την άσκηση δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος. Ο κύριος Κουτνατζής, διευκρινίζει ότι δεν υφίσταται καμία νομική θεμελίωση για την αναγωγή σε προηγούμενο φορολογικό έτος, προκειμένου να υπολογιστούν οι ασφαλιστικές εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών.

«Μείζονα ζητήματα ως προς τη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών»

Συν τοις άλλοις, ο ίδιος στέκεται στο γεγονός, ότι στο νόμο τίθενται μείζονα ζητήματα ως προς τη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών. Υποστηρίζει ότι αφενός η αρχή της ανταποδοτικότητας, δεν επιβάλει απόλυτη αναλογία μεταξύ ασφαλιστικών εισφορών και ασφαλιστικών παροχών, αφετέρου δεν είναι δυνατόν, οι αποκλίσεις από την αρχή της ανταποδοτικότητας, να θίγουν το βασικό περιεχόμενο της κοινωνικής ασφάλισης, όπως αυτό ορίζεται από το άρθρο 22 παρ. 5 του Συντάγματος, δεδομένου ότι η κοινωνική ασφάλιση αποτελεί την προστασία του ασφαλισμένου από πιθανούς κινδύνους, οι οποίοι αναιρούν την ικανότητά του να εργάζεται.

«Εισφορές πάνω από το 35% του εισοδήματος δεν συνάδουν με την προστασία της οικονομικής ελευθερίας»

Τέλος, στέκεται στο γεγονός ότι η επιβολή ασφαλιστικών εισφορών για κύρια σύνταξη, επικουρική ασφάλιση, υγεινονομική περίθαλψη και εφάπαξ παροχή, η οποία ξεπερνά το 35% του εισοδήματος για τους αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες, σε συνδυασμό με τις ήδη υπάρχουσες υψηλές φορολογικές κλίμακες, οδηγεί σε «υπέρμετρη μείωση του εισοδήματος, με τρόπο που δεν συνάδει με την προστασία της οικονομικής ελευθερίας, όπως αυτή ορίζεται από το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος».